Ekoreportaże Jana Mencwela i Michała Książka w świetle paradygmatu dziennikarstwa ekologicznego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 02.10.2024
Zeszyty Prasoznawcze, 2024, Tom 67, Numer 3 (259), s. 11 - 30
https://doi.org/10.4467/22996362PZ.24.023.20057Autorzy
Ekoreportaże Jana Mencwela i Michała Książka w świetle paradygmatu dziennikarstwa ekologicznego
Niniejszy artykuł ma na celu omówienie cech charakterystycznych reportażu ekologicznego w kontekście głównych założeń paradygmatu określanego mianem dziennikarstwa ekologicznego. Przedmiotem badań, przeprowadzonych przy wykorzystaniu metody close reading oraz wypracowanych w obszarze ekokrytyki praktyk „zielonego czytania”, są dwa tomy reportażowe: „Betonoza. Jak się niszczy polskie miasta” Jana Mencwela oraz „Atlas dziur i szczelin” Michała Książka. W artykule postawiono hipotezę, iż autorzy tych prac, mimo że z odmiennych perspektyw przedstawiają roślinną historię miasta, tworzą teksty wpisujące się w ramy dziennikarstwa dokumentarno-interwencyjnego. Badania wykazały, że wspólnym mianownikiem obu ekoreportaży jest myślenie o ochronie miejskiej przyrody w kategoriach etycznych i eksponowanie przez reporterów performatywnego charakteru ich publikacji.
Adamczewska‑Baranowska I. (2023). Rurbanalia. O dwóch typach tekstowych biodróży miejskich. Przegląd Kulturoznawczy, nr 4, s. 459–474.
Balbus S. (1999). Zagłada gatunków. Teksty Drugie, nr 6, s. 25–39.
Borchardt A., Dunn K., Simon F.M. (2023). Climate Journalism that Works – Between Knowledge and Impact [https://www.ebu.ch/files/live/sites/ebu/files/Publications/strategic/open/News_report_2023_Climate_Journalism.pdf; 20.03.2024].
Buell L. (1995). The Environmental Imagination: Thoreau, Nature Writing, and the Formation of American Culture. Cambridge.
Carrington D. (2019). Why the Guardian is Changing the Language it Uses about the Environment [https://www.theguardian.com/environment/2019/may/17/why-the-guardian-is-changing-the-language-it-uses-about-the-environment; 20.07.2024].
Darska B. (2023). Czas reportażu. O tym, co się działo wokół gatunku po 2010 roku. Olsztyn.
Domańska E. (2013). Humanistyka ekologiczna. Teksty Drugie, nr 1–2, s. 13–32.
Durczak J. (2010). Rozmowy z ziemią. Tradycja przyrodopisarska w literaturze amerykańskiej. Lublin.
Dziennikarze dla planety [https://dziennikarzedlaplanety.pl/; 20.07.2024].
Fiedorczuk J. (2021). Katastrofa wyobraźni. Polityka, nr 36, s. 75.
Grochowski G. (2001). Pośmiertny tryumf genologii. Teksty Drugie, nr 5, s. 100–110.
Korczyńska‑Partyka D. (2018). Urbonatura – hybrydyczna przestrzeń miasta. Na przykładzie twórczości Mirona Białoszewskiego. Teksty Drugie, nr 2, s. 138–155.
Korwin-Piotrowska D. (2022). Testowanie gatunku, testowanie gatunkiem. Tematy i Konteksty, nr 12, s. 11–30.
Książek M. (2023). Atlas dziur i szczelin. Kraków.
Książek M. (2014). Nauka o ptakach. Białystok.
Lisowski K. (2011). Adam Wajrak: Dziennikarstwo ekologiczne w Polsce nie istnieje [https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/adam-wajrak-dziennikarstwo-ekologiczne-w-polsce-nie-istnieje; 15.03.2024].
López A., Ivakhiv A., Rust S. i in. (ed.) (2023). The Routledge Handbook of Ecomedia Studies. London–New York.
Mencwel J. (2020). Betonoza. Jak się niszczy polskie miasta. Warszawa.
Mocatta G. (2015). Environmental Journalism. New York.
Napiórkowski M. (2022). Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat. Kraków.
Ochwat M. (2020). Katastrofa klimatyczna non-fiction. Kultura Współczesna, nr 2, s. 204–218.
Petryczkiewicz D. (2023). Recepta na urbanocen? Biodróżowanie z pszczołami samotnicami [rozmowa] [https://krytykapolityczna.pl/kraj/recepta-na-urbanocen-biodrozowanie-z-pszczolami-samotnicami-rozmowa/; 20.07.2024].
Roszczynialska M. (2020a). Dendrofilia. Literatura wrażliwa na drzewa (o twórczości Michała Książka). W: E. Konończuk, E. Nofikow‑Dobrodumow, E. Sidoruk (red.). Poetyki doświadczenia przestrzennego (s. 231–266). Białystok.
Roszczynialska M. (2020b). Poetyka aktywnej wrażliwości Michała Książka (w dobie antropocenu). W: M. Kochanowski, K. Sawicka‑Mierzyńska (red.). Twórczość Wiesława Kazaneckiego oraz laureatów nagrody literackiej jego imienia (s. 151–169). Białystok.
Rybicka E. (2018). Biopolis – przyroda i miasto. Teksty Drugie, nr 2, s. 57–74.
Schäfer M.S., Painter J. (2021). Climate Journalism in a Changing Media Ecosystem. Assessing the Production of Climate Change-related News around the World. WIREs. Climate Change, nr 1, s. 1–29.
Solnit R. (2018). Zew włóczęgi, przeł. A. Dzierzgowska, S. Królak. Kraków.
Steciąg M. (2008). Dziennikarstwo ekologiczne – problem języka. Studia Medioznawcze, nr 1, s. 55–65.
Szaj P. (2023). O językach antropocenu – uwagi wstępne. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, nr 11, s. 3–19.
Szalewska K. (2022). Ekoliteratura w kontekście animal studies i zwrotu etycznego. Porównania, nr 1, s. 95–113.
Średziński K. (2020). Ekopoetyka w czasach katastrofy: rozmowa z Filipem Springerem [https://architektura.muratorplus.pl/krytyka/ekopoetyka-w-czasach-katastrofy-rozmowa-z-filipem-springerem-aa-objJ-5qsK-ZheK.html; 10.03.2024].
Święcicka O. (2023). Filip Springer: Świat znika na naszych oczach [https://www.vogue.pl/a/rozmowa-filipem-springerem-o-pracy-nad-mein-gott-jak-pieknie; 12.03.2024].
Szkoła Ekopoetyki [http://archiwum.instytutr.pl/pl/ekopoetyka/; 20.03.2024].
Tomaszewska W. (2018). „Zielone pisanie”, „zielone czytanie”. Humanistyka ekologiczna jako projekt badań literaturoznawczych. Studia Ecolgiae et Bioethicae, nr 4, s. 77–95.
Ubertowska A. (2013). Natura u kresu (ekocyd.). Podmiotowość po katastrofie. Teksty Drugie, nr 1–2, s. 33–44.
Zgoła C. (2018). O roślinnej historii miasta z perspektywy jego mieszkańców. Teksty Drugie, nr 2, s. 255–271.
Żyrek‑Horodyska E. (2021). Funkcjonowanie dziennikarstwa rozwiązań w środowisku cyfrowym. Casus grupy Outriders. Kultura i Społeczeństwo, nr 4, s. 53–71.
Żyrek‑Horodyska E. (2019). Slow journalism, czyli reporterska szkoła uważności. Społeczeństwo i Polityka, nr 4, s. 25–41.
Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2024, Tom 67, Numer 3 (259), s. 11 - 30
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. prof. Stanisława Łojasiewicza 4 30-348 Kraków
Publikacja: 02.10.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 82
Liczba pobrań: 55